Dieta eliminacyjna - jak ją prawidłowo zaplanować?

W poprzednim poście z tej serii (KLIKNIJ) pisałam o tym czy różni się alergia pokarmowa od nietolerancji, jak mogą się objawiać i jak można pomóc zwierzęciu. Dodatkowo pisałam tam czemu wybór karmy monobiałkowej nie jest rozwiązaniem idealnym. Dzisiaj zajmiemy się tym jak przygotować się do poprawnego przeprowadzenia diety eliminacyjnej.

Jak wprowadzić dietę eliminacyjną?

Na samym początku powinniśmy sporządzić listę produktów, które nasze zwierzę jadło w ciągu całego swojego życia. Wypisz na kartce rodzaje mięs, owoców, warzyw, tłuszczów, ziół i suplementów (składy!), z którym miało styczność Twoje zwierzę. Wypisujemy tutaj wszystko - bez względu na to, czy zwierzak dostał tylko "kawałek" cielęciny albo ćwiartkę jabłka. Później oznacz kolorem te produkty, które pies/kot ma w swojej diecie bardzo często/codziennie i te, które pojawiły się sporadycznie albo są podawane rzadko.

Następnie wypisujemy wszystkie rodzaje mięsa, których pies/kot nigdy nie jadł - to bardzo ważne, bo właśnie na tym będzie bazowała dieta eliminacyjna!

Przygotowujemy się również do podawania suplementu wapnia, jeżeli nasze zwierzę nie może jeść mięsnych kości. To jedyny suplement, który zostawiamy "na start". Wybieramy sobie, np. węglan wapnia w proszku NOW FOODS* i podajemy go w dawce 7 g na 1 kg mięsa. Można skorzystać też z czystego cytrynianu wapnia (dawka 10 g na 1 kg mięsa), ale u niektórych zwierząt działa on drażniąco. Dodatkowo nie zaleca się go u psów i kotów z problemami nerkowymi.

Szczególnie istotne jest to, żeby nie trzymać się sztywno reguły, którą można często spotkać na różnego rodzajach forach internetowych, jakoby dieta eliminacyjna musiała trwać co najmniej 10-12 tygodni. To bardzo niebezpieczny plan dietetyczny u zwierząt, które są predysponowane do nietolerancji/alergii. Taki eksperyment może zakończyć się tym, że zwierzę będzie nie tylko źle reagowało na takie mięso (bo wytworzy się nadwrażliwość), ale także będzie mogło mieć różnego rodzaju problemy zdrowotne (np. podniesiony mocznik, nadmiar żelaza). 

Jak wybrać mięso na start?

Zaczynamy od podawania mięsa, którego zwierzę nigdy nie jadło. Najlepiej jeśli będzie to mięso chude, bo przy bardzo tłustym mięsie może pojawić się rzadsza kupa czy biegunka, którą niepoprawnie zinterpretujemy jako alergię/nietolerancję. Podajemy wyłącznie mięso - bez suplementów, mięsnych kości, podrobów, jajek, itd.

Przykład:

Pies do tej pory miał w diecie wieprzowinę, indyka, kurczaka, kurze jajka, olej z łososia i algi. W związku z tym odstawiamy: wieprzowinę, smalec wieprzowy, produkty z żelatyną wieprzową, indyka, jaja indycze, kurczaka, kurze jajka, łososia, olej z łososia i algi. Przyjmijmy, że przy takiej diecie jako chude mięso do zapoczątkowania diety eliminacyjnej wybierzemy sobie chudą kozinę, bo pies nigdy nie miał z tym mięsem styczności.

Dieta eliminacyjna: Etap 1 (3-7 dni)

Jako przykład wybraliśmy sobie podawanie psu chudej koziny. Przez kolejne 3-6 dni obserwujemy jak nasze zwierzę czuje się przy takiej zmianie. Czy chętnie zjada nowy rodzaj mięsa? Czy niepożądane objawy znikają czy nasilają się? Jeżeli widzicie poprawę (np. zmniejsza się wysypka, zaczerwienienie, drapanie) możemy przyjąć, że mięso jest bezpieczne. Jeżeli nie - zmieniamy mięso.

• Na bezpiecznym gatunku mięsa pies nie powinien mieć niepożądanych reakcji (pisałam o nich tutaj), nie powinien mieć biegunki (luźny kał to nie biegunka!)

• Uwaga: u niektórych zwierząt może nastąpić reakcja na zmianę rodzaju podawanego jedzenia. Dlatego pierwszy etap diety trwa od 3 do 7 dni, bo początkowo może, np. wystąpić luźniejszy kał, ale przy innych niepożądanych objawach takich jak np. wysypka czy drgawki od razu rezygnujemy z takiego mięsa.

Dieta eliminacyjna: Etap 2 (po 3-7 dniach)

Po 3-7 dniach wprowadzamy do diety suplement wapnia (7 dnia jest już konieczność wprowadzenia suplementacji wapnia, żeby uniknąć niedoborów), a w przypadku zdrowych psów możemy pokusić się o wprowadzenie mięsnych kości. W przypadku kości mięsnych, stanowią one 30-35 % posiłku dobowego (dla wyliczenia przyjmujemy, że w tym 10-15 % to same czyste kości).

• Jeżeli wybieracie suplement wapnia to dodajecie go do posiłku w odpowiednio wyliczonej dawce,

• Jeżeli gatunek mięsa, które jako pierwsze sprawdzamy, nie odpowiada zwierzęciu - zmieniamy je na inne a jeżeli już minęło 7 dni - podajemy także węglan wapnia.

• Jeżeli wybieracie mięsne kości to dobieramy je do możliwości zwierzęcia i pamiętamy, że nie podajemy kości nośnych. W przykładzie mamy kozinę - tutaj możemy skorzystać z części żeber, kręgosłupa, ogona, ale będą to dobre posiłki dla ras średnich i większych. W przypadku mniejszych zwierząt należałoby skorzystać z suplementu wapnia. 

Jeżeli ten etap przebiega poprawnie, kupa stabilizuje się, jest bardziej zbita, zwarta, ma odpowiedni kolor (beż-brąz-czerń), możemy przejść do kolejnego etapu: wprowadzenia podrobów. 

• Jeżeli nie umiecie jeszcze poprawnie ocenić odchodów Waszego zwierzęcia - będzie o tym niedługo post!

Dieta eliminacyjna: Etap 3 (podroby)

Zaczynamy od podawania (w naszym przykładzie) koziej wątroby w dawce 5 % porcji dobowej pokarmu. Obserwujemy przy tym odchody naszego psa - jeżeli kał jest za rzadki lub zbyt miękki, oznacza to, że pies nie jest w stanie przyjmować aż 5 % wątroby i musimy zmniejszyć jej dawkowanie. Wypracowujemy sobie odpowiednią dawkę, a następnie (po ustabilizowaniu) wprowadzamy kolejne podroby: np. serce kozie, nerki, płuca, śledzionę. Wszystko zgodnie z przyjętymi proporcjami diety surowej/gotowanej. W klasycznym modelu surowego żywienia podroby stanowią 15 % posiłku dobowego (w tym wątroba stanowiąca 5 % dobowej porcji). Musicie obserwować jaka dawka podrobów będzie do przyjęcia przez Wasze zwierzę - może zdarzyć się tak, że tolerancja będzie dużo niższa (i przy 15 % kał będzie za rzadki) albo odwrotnie - zwierzę będzie potrzebowało, więcej podrobów w porcji (bo przy 15 % będą trudności z załatwianiem się albo zatwardzenie).

Dieta eliminacyjna: Etap 4 (suplementacja - co najmniej 4 dni)

Kolejnym etapem jest sprawdzanie suplementów. Tutaj dużo zależy od tego, co stosujecie u Waszych zwierzaków. Przede wszystkim sprawdzamy suplementy o czystym składzie, jednoskładnikowe, np. drożdże, algi, konkretne zioło czy olej. Wybieramy jeden suplement i wprowadzamy go zwierzęciu, jeśli macie już jeden "bezpieczny" gatunek mięsa. Na razie unikamy suplementów wieloskładnikowych, bo na początku drogi z dietą eliminacyjną ciężko będzie Wam ustalić co w takim preparacie może alergizować. Możecie w tym etapie sprawdzić również jajka - jeśli zaczynacie od gatunku, który je oferuje (np. kurze, kacze, perlicze, przepiórcze, strusie, indycze).

• Przykład 1: Jeżeli sprawdzacie, np. mięso z kaczki, to jest to dobry moment, żeby podać też kacze jaja (ale nie kurze, ani perlicze!),

• Przykład 2: Jeżeli wcześniej sprawdzaliście, np. łososia i okazało się, że zwierzę źle reagowało, to na ten moment wybierzcie inny olej. Czyste oleje nie powinny wprawdzie wywołać niepożądanych reakcji, ale zdarza się to u szczególnie uwrażliwionych jednostek. 

Dieta eliminacyjna: Etap 5 (kolejny gatunek mięsa)

To już ostatni etap diety eliminacyjnej. Jeżeli wszystko przebiegało do tej pory dobrze i nie byliście zmuszeni do szybszego przestawienia zwierzęcia na inne mięso - teraz jest właśnie ten moment. Zmieniamy gatunek mięsa i wszystko powtarzamy od pierwszego etapu.

• Jeżeli widzicie złą reakcję na nowy gatunek mięsa - wracacie na bezpieczny gatunek mięsa do wyciszenia objawów, a jeżeli takiego nie macie - przechodzicie na inny gatunek.

Pamiętajcie, że zachowanie kolejności etapów jest bardzo ważne. Dlatego nawet jeżeli "utknęliście" na etapie 1 albo 2 przez co nie możecie przejść do podawania podrobów czy suplementów (innych niż węglan wapnia), to nie powinniście się zrażać i przyspieszać całego procesu.

Jeżeli macie jakieś pytania, to zachęcam do ich zadawania pod tym postem albo na Facebooku bądź Instagramie :)

*We wpisie znajdziecie linki afiliacyjne do niektórych produktów.